wady postawy u dzieci

Słyszałeś już wiele razy hasło „wady postawy”, ale nie wiesz co to właściwie znaczy? Zastanawiasz się, jakie spotykamy wady postawy u dzieci? Może coś w postawie Twojego dziecka Cię niepokoi, ale nie wiesz jak to nazwać? Plecy okrągłe, wklęsłe czy płaskie – co to właściwie znaczy i jakie jest poprawne nazewnictwo?

W poniższym tekście przedstawimy Ci najczęściej występujące u dzieci wady postawy.


Wady postawy to temat, z którym bardzo często zgłaszają się do nas rodzice. W badaniach z 2011 roku zauważono, że dzieci z prawidłową postawą stanowiły jedynie 18,1% całej grupy badanej. Badano dzieci w wieku od 3 do 6 lat, a mówi się, że najwięcej wad postawy występuje później, bo w wieku szkolnym. Warto umieć szybko rozpoznać wadę postawy u swojego dziecka, ponieważ może ona prowadzić do problemów z narządem ruchu w przyszłości. Aby to zrobić trzeba przede wszystkim wiedzieć, jakie wady postawy występują u dzieci.


Co nazywamy prawidłową postawą ciała?

prawidłowa postawa ciała

Na początek, czym w ogóle jest postawa ciała? Według definicji Kasperczyka (profesor zwyczajny na wydziale Rehabilitacji ruchowej zajmujący się głównie narządem ruchu i wadami postawy. Autor książki „Wady postawy ciała diagnostyka i leczenie”) to układ ciała, który przyjmuje człowiek w sposób naturalny, nieprzymuszony i nawykowy, zapewniający odpowiednią stabilność, przy minimalnym wysiłku mięśniowym. Dodatkowo układ wspiera normalne funkcjonowanie narządów wewnętrznych. Postawa ciała jest indywidualną cechą każdego człowieka.

Określa się normy w stosunku do postawy ciała, dlatego mówi się też, że prawidłowa postawa to taka, która występuję najczęściej. Jednak ciężko do końca określić co jest tak naprawdę prawidłową postawą ciała, bo każdy człowiek jest inny. Ważne jest, aby postawa ciała:

  • zapewniała stabilność podczas stania,
  • umożliwiała wykonywanie różnych czynności ruchowych i była najwygodniejszą pozycją wyjściową do rozpoczęcia ruchu,
  • wspierała prawidłowe funkcjonowanie narządów wewnętrznych,
  • nie przeciążała organizmu,
  • zapewniała komfort psychiczny i estetyczny.

Jaka jest zatem nieprawidłowa postawa ciała?

nieprawidłowa postawa ciała

Znając wcześniej wymienione wytyczne możemy zauważyć, że nieprawidłowa postawa ciała będzie wpływała na codzienne funkcjonowanie całego naszego organizmu. Są to poszczególne elementy układu ruchu, które odbiegają od normy, jak np. asymetrie w obrębie obręczy barkowej, biodrowej, kończyn czy głowy. A także ustawienia, które wpływają na prawidłową pracą odpowiednich grup mięśniowych, przez np. zaburzenia fizjologicznych krzywizn kręgosłupa czy odchylenia od prawidłowej osi w ustawieniu kończyn.


Na co wpływa nieprawidłowa postawa ciała?

  • Może powodować nadmierne obciążenie struktur naszego ciała wywołując ból czy dyskomfort.
  • Niewykluczone, że ma związek z zaburzeniem równowagi ciała wpływając na wykonywanie codziennych czynności.

Najczęściej występujące wady postawy u dzieci:

Pogłębiona lordoza (postawa lordotyczna)

Mówimy o niej, gdy obserwujemy u dziecka pogłębione lędźwie, wystający brzuszek i miednice pochyloną do przodu.


Zmiany te najczęściej wpływają na występowanie: zgięcia w biodrach, przeprostu w stawach kolanowych i zgięcia podeszwowego stóp.

To z kolei może powodować, poza samymi zmianami w odcinku lędźwiowym, zmiany w odcinku szyjnym kręgosłupa jak również w stawach kolanowych.

wady postawy - pogłębiona lordoza

Pogłębiona kifoza (postawa kifotyczna)

O osobach z taką postawą najczęściej mówimy, że są zgarbione.

Ta wada charakteryzuje się zaokrąglonymi plecami w odcinku piersiowym (pogłębiona kifoza piersiowa), wysunięciem głowy do przodu (protrakcja głowy) oraz wysunięciem do przodu barków i łopatek (protrakcja barków).


Taka postawa może powodować ból w stawach barkowych oraz obniżoną wydolność oddechową (ponieważ dochodzi do wzmożenia napięcia w obrębie wspomagających mięśni oddechowych).

wady postawy - pogłębiona kifoza

Plecy okrągło-wklęsłe (plecy wklęsło-wypukłe, plecy kifotyczno-lordotyczne)

To wada wynikająca z „połączenia” dwóch poprzednich, czyli dochodzi tu do pogłębienia obydwu krzywizn.

Mogą pojawiać się tu zaburzenia zarówno z jednej jak i z drugiej wady.

wady postawy

Plecy płaskie

Kręgosłup widziany z boku nie jest prostym kijem, a raczej przypomina literę S. Jeśli mamy do czynienia z plecami płaskimi „brzuszki” litery S są mniejsze niż powinny. Wypłaszczenie krzywizn w kręgosłupie zmniejsza jego zdolności amortyzacyjne, co może przenosić się na nieprawidłowy rozkład sił działających na ciało. Plecy płaskie często towarzyszą bocznym skrzywieniom kręgosłupa. W określonych przypadkach ta wada może zwiększać ryzyko choroby degeneracyjnej dysku międzykręgowego.

wady postawy - plecy płaskie

Postawa Swayback (brak polskiego tłumaczenia)

Ta postawa różni się od postawy prawidłowej wysuniętymi do przodu biodrami i miednicą. Występuje wyraźnie zaznaczona krzywizna piersiowa kręgosłupa i skrócona lordoza lędźwiowa. Pozycje przyjmowana przez osoby z tą wadą postawy można opisać jako „leniuszek”, wynika to z tego, że ta pozycja mało angażuje nasze mięśnie.

wady postawy - swayback
zdjęcie pochodzi z artykułu

Kolana koślawe

Sytuacja kiedy nogi układają się w kształt litery X.

Większość pacjentów jest bezobjawowa i nie ma ograniczeń czynnościowych (nie wpływa to na ich funkcjonowanie, choć długofalowe skutki nie są do końca zbadane).

U dzieci zaczyna rozwijać się fizjologicznie koślawość kolan w wieku 2 lat, a najbardziej widoczna jest w wieku od 3 do 4 lat, następnie zwykle zmniejsza się do stabilnej, lekko koślawej pozycji w wieku 7 lat. Mogą wpływać w przyszłości na zaburzenia KKD. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj.

wady postawy - kolana koślawe

Kolana szpotawe

„Przeciwieństwo” kolan koślawych, gdzie nogi układają się w kształt litery O.

Fizjologicznie występuje do 2 roku życia, następnie zaczyna zanikać.

Charakteryzują się dużą odległością między kolanami przy pozycji, kiedy stopy są złączone.

Jest prawdopodobne, że przy znacznej szpotawości kolan, może ona wpływać na przyszłe funkcjonowanie pacjenta.

Więcej o tym możecie przeczytaj tutaj.

wady postawy - kolana szpotawe

Klatka kurza

Jest wrodzoną deformacją przedniej ściany klatki piersiowej o nieznanym pochodzeniu.

Objawia się głównie wystającym mostkiem i przednią częścią klatki piersiowej.

Choroba często przebiega bezobjawowo, a pacjenci podejmują leczenie z powodów kosmetycznych. Kiedy pojawiają się objawy, zwykle ograniczają się tylko do tkliwości w miejscu występowania.

wady postawy - klatka kurza
zdjęcie pochodzi z artykułu

Klatka lejkowata

wady postawy - klatka lejkowata

Klatka piersiowa lejkowata dotyka pacjentów w różnym wieku i jest najczęstszą wrodzoną deformacją ściany klatki piersiowej.

Chociaż niektórzy pacjenci rodzą się z tą deformacją, u większości rozwija się dopiero w wieku późnodziecięcym i we wczesnym okresie nastoletnim.

Najczęściej ma przebieg bezobjawowy, ale, gdy pacjenci stają się bardziej aktywni w wieku młodzieńczym, zaczynają zgłaszać objawy. Objawy te obejmują nietolerancję wysiłku, brak wytrzymałości i duszność podczas ćwiczeń.


Stopy płasko-koślawe

wady postawy - stopy płasko-koślawe

Jest to schorzenie, w którym występuje obniżenie łuku podłużnego stopy.

Brzeg przyśrodkowy jest rozciągnięty, a boczny skrócony. Dodatkowo występuje koślawość pięty, tzn. że ustawia się ona bocznie w stosunku do osi podłużnej piszczeli.

Jest to fizjologiczne ustawienie do 3 roku życia, jednak należy obserwować czy nie wpływa to na codzienne funkcjonowanie dziecka. Najczęściej występuje stopa płasko-koślawa korygująca się, którą jesteśmy w stanie biernie ustawić prawidłowo. Ten rodzaj wynika z nieprawidłowego rozkładu napięcia mięśniowego i często występuje przy obniżeniu napięcia mięśni posturalnych.

Jest też stopa płasko-koślawa sztywna, która wynika z deformacji kostnych lub zaburzeń neurologicznych.


Stopy końsko-szpotawe

wady postawy - stopa końska-szpotawa
Zdjęcie pochodzi z artykułu: Joanna Gradek, Tomasz Szafrański, Jerzy Michalak; Leczenie wrodzonej stopy końsko-szpotawej metodą Ponsetiego z wczesnym zastosowaniem opatrunków gipsowych – doświadczenia własne, Postępy Nauk Medycznych, t. XXVI, nr 6, 2013.

To najczęstsza po dysplazji stawu biodrowego wada rozwojowa u dzieci. Jest to wada wrodzona, dotyczy jednej lub obu stóp.

Polega na ustawieniu stopy w dużej rotacji do środka, stopa po stronie bocznej jest wydłużona, a po przyśrodkowej skrócona.

Wadę tę należy leczyć jak najszybciej, ponieważ może mieć bardzo poważne konsekwencje dla prawidłowego funkcjonowania. Najczęściej wykorzystuje się leczenie metodą Ponsetiego, polega ona na biernym, prawidłowym ustawieniu stopy przy pomocy opatrunków gipsowych i późniejszym utrzymaniu korekcji.


Jeśli chcecie wiedzieć jak wygląda badanie podoskopowe, które ocenia ustawienie stóp to zapraszamy tutaj.

Więcej o wadach kończyn dolnych możecie przeczytać w naszym poprzednim artykule.


Źródła:

  • Ryszard Tomaszewski, Barbara Czasławska; Stopa płasko-koślawa dziecięca, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2020, nr 4, s. 368-372.
  • Joanna Gradek, Tomasz Szafrański, Jerzy Michalak; Leczenie wrodzonej stopy końsko-szpotawej metodą Ponsetiego z wczesnym zastosowaniem opatrunków gipsowych – doświadczenia własne, Postępy Nauk Medycznych, t. XXVI, nr 6, 2013.
  • Katarzyna Maciałczyk-Paprocka, Alicja Krzyżaniak, Tomasz Kotwicki, Łukasz Kałużny, Janusz Przybylski; Postawa ciała dzieci w wieku przedszkolnym, Probl Hig Epidemiol 2011, 92(2): 286-290.
  • Ewa Puszczałowska-Lizis, Paweł Lizis; Ocena postawy ciała młodzieży szkolnej ze środowiska miejskiego, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2007, 2, 147–155.
  • Dariusz Czaprowski, Łukasz Stoliński, Marcin Tyrakowski, Mateusz Kozinoga, Tomasz Kotwicki; Non-structural misalignments of body posture in the sagittal plane, Scoliosis and Spinal Disorders (2018), 13: 6.
  • Donald J. Hunter, Darren A. Rivett, Sharmain McKeirnan, Lyn Smith, Suzanne J. Snodgrass; Relationship Between Shoulder Impingement Syndrome and Thoracic Posture, Physical Therapy, 2020, 17;100(4):677-686.
  • Peter Bernstein, Susanne Hentschel, Ivan Platzek, Sebastian Hühne, Uwe Ettrich, Albrecht Hartmann, Jens Seifert; Thoracal flat back is a risk factor for lumbar disc degeneration after scoliosis surgery, The Spinal Journal 2014, 1;14(6):925-32.
  • Adriano Pezolato, Everaldo Encide de Vasconcelos, Helton Luiz Aparecido Defino, Marcello Henrique Nogueira-Barbosa; Fat infiltration in the lumbar multifidus and erector spinae muscles in subjects with sway-back posture, European Spine Journal, (2012) 21:2158–2164.
  • Madhish Patel, Ryan Nelson; Genu Valgum,  StatPearls Publishing LLC, Last Update: July 26, 2021.

Źródła zdjęć:

Canva, https://fizjoterapeuty.pl/ortopedia/klatka-piersiowa-kurza.html, https://fizjoterapeuty.pl/ortopedia/klatka-piersiowa-lejkowata.html

Podobne wpisy

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *