Czy wiesz jak wiele dzieci dotyka nietrzymanie moczu? Czy może Twoje dziecko skarży się na bóle dolnych dróg moczowych, albo często moczy się w nocy? Chcesz wiedzieć, jakie są czynniki ryzyka występowania nietrzymania moczu? Czy wiesz, że nietrzymanie moczu znacznie obniża jakość życia dzieci?
Opisaliśmy tutaj:
- najważniejsze typy nietrzymania moczu u dzieci
- czynniki ryzyka nietrzymania moczu u dzieci
- skutki nietrzymania moczu u dzieci
- leczenie nietrzymania moczu u dzieci
Informacje ogólne
Wiesz, że problem nietrzymania moczu dotyka aż 7-10% dzieci w wieku 5-13 lat! U tych dzieci jakość życia jest często znacznie obniżona.
W większości przypadków zaburzenia te występują bez zmian anatomicznych czy neurologicznych. Nietrzymanie moczu częściej dotyka dziewczynki niż chłopców, prawdopodobnie z powodu różnic anatomicznych.
Uporczywe moczenie w dzieciństwie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem nietrzymania moczu w ciągu dnia w okresie dojrzewania, a nawet w wieku dorosłym, chociaż częstość występowania tego zaburzenia w starszym wieku jest niska.
Dysfunkcja dolnych dróg moczowych często współistnieje z zaparciami. Zaparcia lub nietrzymanie stolca występuje u co trzeciego dziecka z nietrzymaniem moczu w ciągu dnia.
Typy nietrzymania moczu u dzieci
W pediatrii występuje kilka rodzajów nietrzymania moczu:
- pęcherz nadreaktywny – polega to na powtarzających się skurczach mięśni dna miednicy lub zwieracza cewki moczowej podczas oddawania moczu. W konsekwencji powoduje wydłużone oddawanie moczu tzw. staccato. Skutkuje to zaleganiem moczu i zwiększa ryzyko infekcji dróg moczowych.
- niedoczynność pęcherza – dzieci z niedoczynnością pęcherza nie czują, że ich pęcherz jest pełny i wymaga opróżnienia. Skutkuje to nietrzymaniem moczu z powodu przepełnienia.
- opóźnienie oddawania moczu – może występować zarówno jako objaw, jak i stan. Obejmuje niską częstotliwość oddawania moczu, uczucie parcia naglącego i prawdopodobnie nietrzymanie moczu z powodu przepełnionego pęcherza. Dzieci mogą odkładać tę czynność, ponieważ nie chcą przerywać takich przyjemności jak gra czy zabawa.
- wysiłkowe nietrzymanie moczu – to mimowolny wyciek niewielkich ilości moczu w wyniku wysiłku fizycznego, np. kaszel, śmiech czy podskoki, które zwiększają ciśnienie w jamie brzusznej. Dokładne przyczyny wysiłkowego nietrzymania moczu nie są znane.
- refluks pęcherzowo-pochwowy – stan, który zwykle występuje u dziewcząt przed okresem dojrzewania. Strumień moczu jest zatrzymywany przez wargi sromowe lub zbytnie zaciskanie ud, po czym cofa się do pochwy. Może to być spowodowane niepoprawną postawą podczas oddawania moczu. Natomiast samo moczenie pojawia się później, często podczas aktywności fizycznej, kiedy uwięziony mocz wycieka z pochwy.
- moczenie nocne – zidentyfikowano jego trzy główne przyczyny – wielomocz nocny, nadczynność wypieracza i podwyższony próg pobudzenia podczas snu.
Czynniki ryzyka nietrzymania moczu u dzieci
- genetyczne – moczenie nocne i nadreaktywności pęcherza moczowego wydają się być dziedziczne.
- demograficzne – oczywiście płeć, ale także niski status społeczno-ekonomiczny i niski poziom wykształcenia wydają się być czynnikami ryzyka nietrzymania moczu w ciągu dnia.
- środowiskowe – uczęszczanie do szkoły może również być czynnikiem ryzyka nietrzymania moczu w ciągu dnia, ponieważ nauczyciele mogą ograniczać korzystanie z toalet powodując opóźnianie oddawania moczu, a dzieci często niechętnie korzystają z toalet szkolnych.
- behawioralne – badania wykazały, że u dzieci z nietrzymaniem moczu dwukrotnie częściej występowały problemy związane z lękiem, koncentracją, nadpobudliwością oraz dostosowaniem się do społeczeństwa.
- fizyczne – dzieci z nietrzymaniem moczu wykazują trudności z czuciem i motoryką. Może to wpływać na niezdolność do odpowiedniego reagowania na sygnały pęcherza moczowego. Dodatkowo fizyczną przyczyną może być hipermobilność, czyli nadmierna ruchomość stawowa (występuje u około 15% dzieci w wieku szkolnym, częściej u dziewczynek). Wpływa to prawdopodobnie na rozluźnienie więzadeł dna miednicy. Co ciekawe, u dziewcząt z uogólnioną nadmierną ruchomością stawów może występować moczenie nocne i infekcje dróg moczowych. Natomiast u chłopców z uogólnioną nadmierną ruchomością stawów częściej występują zaparcia i nietrzymanie stolca. Inną, ważną przyczyną jest również otyłość.
Badania wykazały, że dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mają zwiększone wskaźniki moczenia nocnego i nietrzymania moczu w ciągu dnia.
Skutki nietrzymania moczu u dzieci
Wiele dzieci z nietrzymaniem moczu ma niską samoocenę, zaburzoną pewność siebie i stres psychiczny. Są one zagrożone izolacją społeczną, konfliktem z rówieśnikami, dokuczaniem i wyzwiskami w klasie. Jest to szczególnie istotne dla dzieci w wieku dojrzewania, gdyż może powodować duże problemy ze zdrowiem psychicznym. Prowadzić może do ciężkich zaburzeń psychicznych, powodować bóle narządu ruchu, a nawet wady postawy.
Leczenie nietrzymania moczu u dzieci
Główną metodą jest uroterapia, która polega na reedukacji i rehabilitacji pęcherza moczowego. Ma na celu skorygowanie funkcji napełniania i opróżniania pęcherza moczowego.
Łączy ona specjalistyczne interwencje, takie jak ćwiczenie mięśni dna miednicy z biofeedbackiem (są to ćwiczenia mięśni dna miednicy z jednoczesną nauką jak powinna wyglądać prawidłowa praca tych struktur, często wykorzystuje się do tego trening przy użyciu USG), psychoterapia i edukacja. Zasadniczo dzieci uczą się jak, kiedy i jak często opróżniać pęcherz. Aby osiągnąć optymalne wyniki treningu, te trzy elementy muszą być wielokrotnie ćwiczone.
W profilaktyce nietrzymania moczu ważna jest również odpowiednia dieta i aktywność fizyczna. Wpływa to na pracę mięśni naszego organizmu, w tym także mięśni układu moczowo-płciowego. Ruch oddziałuje także na pracę naszych narządów wewnętrznych – perystaltykę jelit czy filtrację nerek.
Podsumowanie
Nietrzymanie moczu nie jest schorzeniem dotykającym tylko kobiety po ciąży czy starszych ludzi. Okazuje się, że może ono dotyczyć również dzieci. Warto jednak zadbać o to, aby możliwie zmniejszyć ryzyko występowania nietrzymania moczu u maluchów. Jest to bardzo nieprzyjemne schorzenie, które mocno wpływa na jakość życia i zdrowie psychiczne.
Dlatego od najmłodszych lat warto zadbać o prawidłową higienę narządów intymnych, obniżenie poziomu stresu i lęku, odpowiednią dawkę aktywności fizycznej, zdrową dietę czy zwracanie uwagi na częstość opróżniania pęcherza i postawę w toalecie.
Aby poczytać więcej o prawidłowych nawykach w toalecie, zapraszam Cię także na inne blogi:
Aby zadbać o prawidłowy rozwój swojego dziecka, możecie zapisać się do nas na REHABILITACJĘ RODZINNĄ i razem z dzieckiem wpłynąć na swoją świadomość ciała, sprawność fizyczną i samopoczucie. Będzie to również świetna okazja do wspólnego spędzenia czasu!
Źródła:
- Anka J. Nieuwhof-Leppink, Rogier P. J. Schroeder, Elise M. van de Putte, Tom P. V. M. de Jong, Renske Schappin; Daytime urinary incontinence in children and adolescents, Lancet Child Adolesc Health 3; 492–501, 2019.
