Co powinno Cię zaniepokoić w rozwoju ruchowym dziecka w pierwszych 6 miesiącach jego życia? Jakie są objawy zaburzeń prawidłowego rozwoju niemowlęcia? Jakie jest prawidłowy rozwój ruchowy dziecka? Twoje dziecko często pręży się i wygina i nie wiesz, czy to coś złego? Co może wskazywać na opóźnienie rozwoju u dziecka 2 miesiące, 3 miesiące lub 4 miesiące?
Pierwszym ważnym aspektem potrzebnym do oceny rozwoju dziecka jest znajomość tego jak on powinien fizjologicznie przebiegać. O tym napiszemy na początku. Następnie opiszemy występujące w pierwszych 6 miesiącach życia dziecka oznaki nieprawidłowego rozwoju ruchowego:
- Zaburzony kontakt wzrokowy
- Brak obrotu głowy w jedną ze stron
- Krzyżowanie nóg
- Obniżona ruchliwość dziecka
- Problem z wodzeniem wzrokiem
- Brak aktywności jednej z kończyn górnych
- Zbyt wczesne obroty
- Wyginanie głowy do wyprostu
- Brak aktywnej pracy kończyn dolnych
- Problem przy leżeniu na boku
- Dziecko „leje się przez ręce”
- Zaburzenia odwodzenia stawów biodrowych
Prawidłowy rozwój ruchowy dziecka
W celu zauważenia jakichkolwiek nieprawidłowości rozwoju ruchowego dziecka niezbędna jest znajomość tego, jakie są fizjologicznie kolejne etapy rozwoju motorycznego. Jeśli wiemy co powinno wystąpić to możemy zauważyć nieprawidłowość, jeśli dana rzecz się nie pojawi.
O kolejnych etapach rozwoju ruchowego dziecka możesz przeczytać w naszym poprzednim wpisie.
Co powinno zaniepokoić w rozwoju ruchowym dziecka w pierwszych 6 miesiącach życia?
Kontakt wzrokowy
Pierwszą i najważniejszą rzeczą, jaką powinieneś zobaczyć u swojej pociechy jest NAWIĄZYWANIE KONTAKTU WZROKOWEGO!
W pierwszych dniach życia noworodek jeszcze bardzo rzadko otwiera oczy i słabo widzi. Natomiast już w pierwszych dniach powinny pojawić się próby nawiązania kontaktu wzrokowego z rodzicem.
Jeśli Twoje dziecko ma 2 miesiące i nie chce patrzeć Ci w oczy, ucieka wzrokiem, unika spojrzenia to koniecznie umów się na wizytę ze specjalistą. Może to być lekarz, fizjoterapeuta, terapeuta wzroku czy psycholog.
Obrót głowy w obie strony
Twój maluszek już w pierwszym miesiącu życia powinien potrafić obrócić głowę o 180 stopni, zarówno w prawą, jak i lewą stronę. Łatwiej będzie mu to zrobić na początku w leżeniu na plecach. Jednak w leżeniu na brzuchu także powinien umieć to zrobić.
Noworodek w leżeniu na brzuchu trzyma głowę zazwyczaj ułożoną na jednym z policzków. Powinien on umieć delikatnie ją podnieść i nawet dotykając nosem podłoża przenieść na drugą stronę i położyć na drugim policzku.
Jeśli Twoje niemowlę ma 2 miesiące i obraca głowę tylko na jedną ze stron, albo przy leżeniu na brzuchu, albo na plecach, zgłoś się do fizjoterapeuty.
Krzyżowanie nóg oraz mało ruchu
Twoje dziecko często leży tylko w jednej pozycji? Niechętnie leży na brzuszku, a jego ulubiona poza to leżenie na plecach z nogami mocno wyprostowanymi i skrzyżowanymi?
Niemowlę w pierwszym półroczu życia wykonuje bardzo dużo ruchów. Uczy się swojego ciała, chce je odkrywać, tak samo jak otaczający go świat. Wraz z kolejnymi tygodniami życia tych ruchów jest coraz więcej i są one coraz bardziej złożone. Około 4. miesiąca życia maluch podnosi nogi do góry oraz poznaje je.
Jeśli Twoje dziecko mało się rusza, leży najchętniej na plecach z mocno wyprostowanymi i skrzyżowanymi nogami to koniecznie skonsultuj się z neurologiem lub fizjoterapeutą. Mogą to być oznaki zaburzeń w Ośrodkowym Układzie Nerwowym.
Wodzenie wzrokiem
Noworodek po urodzeniu jeszcze bardzo mało widzi. Zaczynają się dopiero pierwsze ruchy gałek ocznych, najchętniej obserwuje kontrastowe obrazy. Jednak około 3. miesiąca życia niemowlę powinno doskonalić podążanie wzrokiem za twarzą rodzica lub zabawką. Fizjologicznie występują już ruchy gałek w górę, dół i do boków.
Więcej o rozwoju wzroku możecie przeczytać w artykule Alicji Wojtasiewicz, terapeutki wzroku i fizjoterapeutki, na blogu mamafizjoteraputa.pl.
Jeśli Twoje dziecko 3 miesiące ma problemy z wodzeniem wzrokiem za zabawką, niechętnie patrzy na Twoją twarz albo podąża za nią tylko w jedną ze stron to warto to skonsultować z terapeutą wzorku, fizjoterapeutą lub lekarzem.
Wyciąga prawą i lewą rękę do zabawki
Wyciąganie rąk w przód zaczyna się u niemowlaka około 3. miesiąca życia. Później przekracza on linię środkową ciała, chętniej i sprawniej posługuje się swoimi kończynami. Na początku zauważymy, że chętniej obserwuje i bawi się swoimi rękami w leżeniu na plecach. Czasem w leżeniu na boku, a dopiero później na brzuchu. Najpierw dziecko musi opanować te pozycje, aby mogło pójść o krok dalej :).
Powinno jednak chętnie kierować swoje obie ręce do zabawki. Zarówno prawą, jak i lewą. Małe dziecko nie ma jeszcze wykształtowanej lateralizacji, także żadna z kończyn nie powinna być dominująca.
Także jeśli Twoje niemowlę w wieku 3 miesięcy wyciąga tylko jedną z rąk, tylko jedna go interesuje, to warto to skonsultować z fizjoterapeutą. Może to świadczyć o początkach asymetrii, która nieleczona, może prowadzić do wad postawy w przyszłości.
Obroty w 2 miesiącu życia
W fizjologicznym rozwoju ruchowym dziecka obroty pojawiają się około 6. miesiąca życia. Najpierw są to obroty z pleców na brzuch, a następnie z brzucha na plecy.
Nierzadko zdarza się jednak tak, że niemowlę obróci się z brzucha na plecy już w 2 miesiącu życia. Często wtedy możesz myśleć, że masz zdolne i sprawne dziecko. Niestety tak szybkie obroty nie są oznaką prawidłowego rozwoju. Najczęściej są one przypadkowe i wynikają ze wzmożonego napięcia mięśni grzbietu u niemowlaka.
Jeśli Twoje dziecko 2 miesiące często samo obraca się, a tak naprawdę przewraca z brzucha na bok lub na plecy to skonsultuj to z fizjoterapeutą. Ten mały człowiek może mierzyć się ze wzmożonym napięciem mięśniowym, które może mieć wpływ na jego późniejszy prawidłowy rozwój ruchowy.
Mocne wyginanie głowy do tyłu
Dość często zdarza się, że rodzice zgłaszają się na konsultację, gdyż ich pociecha podczas płaczu i złości pręży się, wygina i ciągnie głowę do wyprostu.
Najczęściej jest to reakcja ciała niemowlęcia na silne emocje. My sami, jak się zdenerwujemy to napinamy mięśnie karku czy grzbietu. Narząd ruchu dziecka już od pierwszych dni reaguje na emocje, jakie pojawiają się w jego mózgu. Dlatego nadmierne spięcie ciała, wyginanie głowy w tył podczas silnych emocji nie jest niczym niepokojącym. Dziecko reguluje je sobie w ten sposób.
Jeśli jednak niemowlę, które spokojnie leży na plecach bądź na brzuchu, nie płacze, ani nie ma powodu do nadmiernych, emocjonalnych reakcji wygina głowę do tyłu, w leżeniu na brzuchu ciągnie łokcie do tyłu i jest to jedyny sposób jego trzymania głowy to koniecznie skonsultuj się z neurologiem bądź fizjoterapeutą. Nadmiernie wzmożone napięcie wyprostne, tzw. opistotonus może być pierwszą oznaką Mózgowego Porażenia Dziecięcego.
Brak aktywnej pracy kończyn dolnych w 5 miesiącu życia dziecka
Praca antygrawitacyjna nóg jest bardzo ważną umiejętnością w rozwoju ruchowym dziecka. Pojawia się ona w okolicach 3/4. miesiąca życia. Pozwala ona niemowlęciu wzmocnić mięśnie brzucha, a także poznać swoje kończyny oraz stopy, dodatkowo zapewnia prawidłowy rozwój stawów biodrowych.
Jeśli Twój niemowlak w wieku 5 miesięcy nie podnosi nóg do góry, najczęściej leży z nogami mocno wyprostowanymi to warto to skonsultować z fizjoterapeutą. Może to oznaczać obniżone napięcie mięśni brzucha i wpływać na zaburzenia rozwoju ruchowego dziecka.
Leżenie na boku – chętnie leży tylko na jednej stronie
Stabilna pozycja leżenia na boku powinna pojawić się około 3/4. miesiąca życia. W piątym miesiącu dziecko już samo zaczyna się obracać na boki. Jest to ważny etap, który przygotowuje malucha do obrotów, a później kolejnych, wyższych pozycji. Czasem jednak jest tak, że maluch chętnie przyjmuje pozycję na jednym boku, ale nie akceptuje leżenia na boku przeciwnym.
Jeśli Twoje dziecko na jednym z boków leży stabilnie i spokojnie, a na drugim od razu płacze, ucieka z tej pozycji, jest niespokojne to może to oznaczać, że ma jakiś problem w ciele. Może to być związane z nieasymetrycznym rozkładem napięcia mięśniowego i warto się temu przyjrzeć oraz udać do fizjoterapeuty.
Bardzo wiotkie dziecko, „leje” się przez ręce, brak aktywnego trzymania głowy
Jedne dzieci są bardziej aktywne, mają więcej napięcia, można zauważyć, że „łatwiej” je utrzymać. Inne natomiast są bardziej „luźne”, musimy włożyć więcej energii, żeby je utrzymać, dać więcej podporu. I to jest zazwyczaj normalne. Wszyscy się od siebie różnimy, jeden niemowlak zacznie chodzić w wieku 8 miesięcy, drugi dopiero po skończony 1 roku życia.
Jednak czasem zdarza się tak, że dziecko ma już ponad 3 miesiące, a nie trzyma samodzielnie głowy. Dosłownie „leje się przez ręce”, potrzebuje bardzo dużo zachęty do ruchu, który wydaje się być dla niego wysiłkiem.
Jeśli Twój dziecko nie trzyma głowy, choć ma 3 miesiące, jak je podnosisz „leje się przez ręce”, mało się rusza i robi to z wysiłkiem koniecznie skonsultuj to z lekarzem bądź fizjoterapeutą. Są to często pierwsze oznaki chorób nerowowo-mieśniowych.
Płacze przy próbie odwiedzenia nóg do boku
Małe dziecko trzyma nóżki zazwyczaj rozstawione szeroko, z kolanami ustawionymi na zewnątrz, a stopami do środka. Widać to wyraźnie od ok. 4. miesiąca, jak maluch podnosi kończyny do góry, łapie swoje stopy i wkłada je do buzi.
Jest to ustawienie kończyn dolnych w zgięciu, odwiedzeniu i rotacji zewnętrznej. Jest to prawidłowa pozycja do odpowiedniego ustawienia kości w stawach biodrowych i ich rozwoju.
Jeśli jednak Twoje dziecko trzyma nogi cały czas złączone, kieruje kolana do środka, lub jedno z kolan, przy próbie ich rozszerzenia, np. przy zmianie pieluszki, zaczyna płakać, to koniecznie skonsultuj się z fizjoterapeutą lub ortopedą. Może to świadczyć o dysplazji bioder.
Teraz w Polsce wszystkie dzieci kierowane są na profilaktyczne badanie USG bioderek. Jednak warto mieć powyższe objawy na uwadze. Jeśli zaobserwujesz takie reakcje u swojego dziecka to wcześniej zgłoś się do lekarza na badanie.
Podsumowanie rozwoju ruchowego w pierwszych 6 miesiącach życia dziecka
Istnieje kilka wyraźnych oznak zaburzeń w prawidłowym rozwoju ruchowym dziecka. Bardzo ważne jest znać najważniejsze, kolejne etapy rozwojowe, które pojawiają się w określonym czasie.
Zawsze jednak warto być czujnym i jeśli coś nas niepokoi umówić się na wizytę kontrolną. Z doświadczenia wiemy, że większość niepokoi rodziców to są niewielkie odchylenia od normy. Najczęściej wystarczy w niewielkim stopniu poprawić pielęgnację, a także wprowadzić nowe nawyki lub kilka prostych ćwiczeń i wszystko wraca do normy. Także na szczęście najczęściej spotykamy się z w pełni zdrowymi niemowlakami.
Niestety czasem zdarzy się, że te niepokojące objawy nieprawidłowości rozwoju ruchowego świadczą o poważnych zaburzeniach i wymagają wprowadzenia szybkiej oraz stałej rehabilitacji niemowląt. Bądź także innego leczenia.
Naszym marzeniem byłoby gdyby każdy mały pacjent miał zapewnioną profilaktyczną wizytę fizjoterapeutyczną w pierwszych miesiącach życia. Szybkość wykrywalności chorób wieku rozwojowego bardzo się poprawiła w ostatnich latach. Jednak mamy nadzieje, że niedługo wszystkie choroby będą dostrzeżone od razu i niezwłocznie zostanie wprowadzone leczenie. Dzięki temu większe są szanse na osiągnięcie wysokiej jakości życia u takich pacjentów.
Jeśli coś Cię niepokoi w rozwoju ruchowym Twojego dziecka, zauważyłeś/aś któreś z powyższych oznak to zapraszamy do kontaktu z nami. Postaramy się rozwiać wszystkie Twoje wątpliwości, a jeśli będzie taka potrzeba to umówimy się na konsultację.
Wcześniej możesz zapoznać się także z naszą ofertą oraz cennikiem.
Więcej o prawidłowym rozwoju ruchowym małego dziecka możesz przeczytać w naszym E-BOOKU.
Pełną wersję znajdziesz w naszym sklepie internetowym.
Jeśli chcesz najpierw sprawdzić co tam znajdziesz zachęcamy do zapisu na nasz newsletter, dzięki któremu dostaniesz od nas darmową wersję skróconą.
Źródła zdjęć i filmów:
Canva, zdjęcia własne
